Δευτέρα 4 Ιουλίου 2011

6) Επαγωγικοί συλλογισμοί και Χιουμ


- Όσα αναφέρονται στην παρούσα ανάρτηση είναι αντιγραφή από το βιβλίο "Εισαγωγή στη Φιλοσοφία της Επιστήμης" . Ελληνικές εκδόσεις 1998, 1999, 2001 από Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης, απόδοση από τα αγγλικά: Πάνος Θεοδώρου, Κώστας Παγωνδιώτης, Γιώργος Φουρτούνης, Επιστημονική Επιμέλεια μετάφρασης: Αριστείδης Μπαλτάς. ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟΥ: Introduction of th Filosophy of Science, 1992- Συγγραφείς: M. H. Salmon, J. Earman, C. Glymour, J. G. Lennox, P. Machamer, J. E. McGuire, J. D. Norton, W. C. Salmon, K. F. Schaffner

-(Σημείωση: Η αντιγραφή , από την έκδοση του 2001, είναι επιλεκτική και αφορά ελάχιστα σημεία του όλου έργου που εκτείνεται σε εξακόσιες περίπου σελίδες. Η διατύπωση των σημείων που επιλέγονται, γίνεται περιληπτικά με προσπάθεια φυσικά να αποδοθεί το νόημα σωστά).

- Χιουμ
Σελ. 70,  Ο Χιουμ διαίρεσε όλους τους συλλογισμούς σε δυο τύπους, στους συλλογισμούς που αφορούν σχέσεις ιδεών και στους συλλογισμούς που αφορούν καταστάσεις πραγμάτων και ύπαρξη. Όλα τα παραγωγικά επιχειρήματα των καθαρών μαθηματικών και της λογικής εντάσσονται στην πρώτη κατηγορία.
Όμως  όποτε από γεγονότα που έχουν παρατηρηθεί βγάζουμε συμπεράσματα για γεγονότα που δεν έχουν παρατηρηθεί, τότε ολοφάνερα συλλογιζόμαστε ενισχυτικά, το περιεχόμενο δηλαδή του συμπεράσματος υπερβαίνει το περιεχόμενο των προκείμενων. ΟΤΑΝ ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΜΕ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ, ΟΤΑΝ «ΠΡΟΒΛΕΠΟΥΜΕ» ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ , ΟΤΑΝ ΣΥΝΑΓΟΥΜΕ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΠΟΥ  ΑΛΛΟΥ, ΚΑΘΩΣ  ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΕΙΣΑΓΟΥΜΕ ΓΕΝΙΚΕΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΞΙΩΝΟΥΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΟΠΟ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ τότε δεσμευόμαστε στον τρόπο του συλλογίζεσθαι που αφορά καταστάσεις πραγμάτων και ύπαρξη. [. . .] Αναφορικά  με τους συλλογισμούς αυτού του τύπου ο Χιουμ θέτει ευθέως το ερώτημα: ποιο είναι το θεμέλιο για την συναγωγή συμπερασμάτων από το παρατηρηθέν στο απαρατήρητο ; Και αμέσως καταλήγει στο ότι οι συλλογισμοί αυτού του τύπου στηρίζονται σε σχέσεις αιτίου- αποτελέσματος.
Σελ. 71 Όταν ένα γεγονός προκαλεί κάποιο άλλο παρατηρούμε τρία πράγματα: Το πρώτο είναι η χρονική προτεραιότητα- η αιτία προηγείται του αποτελέσματος. Το δεύτερο είναι η χωροχρονική εγγύτητα- η αιτία και το αποτέλεσμα βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο στο χώρο και στο χρόνο. Και το τρίτο στοιχείο είναι η σχέση σταθερής σύζευξης.- αν επαναλάβουμε το πείραμα πολλές φορές, ανακαλύπτουμε το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το ίδιο όπως την πρώτη φορά. ( σ. σ: Ο Χιουμ χρησιμοποιεί ως παράδειγμα για πείραμα τις μπίλιες του μπιλιάρδου: η μπίλια που ήταν ακίνητη απομακρύνεται πάντοτε μετά τη σύγκρουση με την μπίλια που τη χτυπάμε με τη στέκα).
Σελ. 73/74 : Ο Χιουμ  δεν λέει απλώς ότι δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τα πορίσματα από επαγωγικούς συλλογισμούς, αλλά ότι δεν διαθέτουμε καμιά λογική βάση που να εδραιώνει οποιαδήποτε εμπιστοσύνη σχετικά με την οποιαδήποτε πρόβλεψη, ( σ. σ: με αυτά δηλαδή τα πορίσματα, που ουσιαστικά είναι προβλέψεις).
-Η κριτική που άσκησε ο Χιουμ στην επαγωγική συλλογιστική κατάφερε ένα καίριο πλήγμα στα ίδια τα θεμέλια της εμπειρικής επιστήμης.
- Οι φιλόσοφοι έχουν υιοθετήσει μια ποικιλία στρατηγικών για να αντεπεξέλθουν στο δίλημμα του Χιουμ. (σ. σ: Θα αναφερθούν εδώ δυο από τις πέντε σχετικές θεωρίες/ στρατηγικές):
1, Η επιτυχία της επιστήμης: Ο πιο βασικός λόγος για την εμπιστοσύνη στις μεθόδους της επαγωγής είναι η αξιοσημείωτη επιτυχία στο να καθιστούν ικανούς τους επιστήμονες να εξηγούν τα φυσικά φαινόμενα και να προβλέπουν μελλοντικά συμβάντα (πολύ καλύτερα από όσο άλλες μέθοδοι, πχ η  μαντεία με την κρυστάλλινη σφαίρα κτλ) .    
2, Η διάλυση του προβλήματος δια της καθημερινής γλώσσας: Το να βασίζουμε τις πεποιθήσεις μας στα διαθέσιμα τεκμήρια είναι ό,τι συνιστά την ορθολογικότητα. Το να διερωτόμαστε αν είναι λογικό να βασιζόμαστε σε τεκμήρια εξ επαγωγής ισοδυναμεί με το να διερωτόμαστε αν είναι λογικό να είμαστε λογικοί. (σ. σ: Ως επαγωγικό τεκμήριο φέρνει τη στροφορμή, το στρίψιμο δηλαδή με ιλιγγιώδη ταχύτητα του καλλιτέχνη γύρω από τον εαυτό του. Η στροφορμή που χρησιμοποιούν στο καλλιτεχνικό πατινάζ, στηρίζεται επαγωγικά σε ένα τεράστιο όγκο παραδειγμάτων, είναι δηλαδή επαγωγικό τεκμήριο).
=======

Τα ιστολόγιά μου


    Αναρτήθηκε από στις
    Ετικέτες

    Δεν υπάρχουν σχόλια:

    Δημοσίευση σχολίου

    Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)